Model Üretim Alanları

GÜBRETAŞ, toprak analizine dayalı bilinçli bitki beslemeyi yaygınlaştırmak, üreticilere bol verimli ve üstün kaliteli ürün yetiştirmenin yollarını göstermek amacıyla her yıl ülkemizin farklı noktalarında çeşitli tarımsal bitkiler için Model Üretim Alanları oluşturmaktadır. Model Üretim Alanları’nda toprak ve yaprak analiz sonuçlarına göre hazırlanan bitki besleme programları uygulanmaktadır. Önder üreticiler ile birlikte yürütülen bu projenin diğer bir amacı da optimum gübre tüketimi ile en yüksek verimin elde edilmesidir. Böylece gereğinden fazla gübre tüketiminin önüne geçilerek kaynak israfının önlenmesi ve en değerli hazine konumundaki topraklarımızın korunması hedeflenmektedir. Üretim ve hasat dönemleri kayıt altına alınmakta, elde edilen sonuçlar hazırlanan filmler ve infografikler ile çeşitli iletişim mecraları üzerinden tüm üreticilerle paylaşılmaktadır.

2018 yılına kadar yılda 4 veya 5 model üretim alanı oluşturulurken; üreticilerin bizzat arazide gözlemleyerek bilgi edinme yöntemine ilgisinin artması üzerine bu sayı 2018 yılında 20, 2019 yılında 27 ve 2020 yılında ise 31, 2021 yılında ise 33’e yükselmiştir. Proje kapsamında önder üreticiler ekim hasada kadar uzman ziraat mühendislerimizin danışmanlığında sürdürülebilir tarım uygulamaları yürütmektedir.
Birçok model alanda Türkiye ve bölge ortalamasının %50 , proje ortağı önder çiftçi ortalamasının ise %20 üzerinde verim elde edilmesi üreticilerin bilinçli tarıma olan ilgisini artırmaktadır.

Model alanlarda elde edilen sonuçlar, hasat öncesi veya hasat günü düzenlenen etkinlikler ile bölgedeki üreticilere de duyurulmaktadır.
Üretim dönemi kayıt altına alınmakta, yapılan uygulamaları anlatan filmler ve infografikler ile çeşitli iletişim mecraları üzerinden tüm üreticilerle paylaşılmaktadır.

Model üretim alanlarının oluşturulduğu bölgelerde, toprak analizi başta olmak üzere verim ve kaliteye etki eden bitki besleme unsurlarıyla ilgili farkındalığın arttığı gözlenmektedir.

2021 Yılı Model Üretim Alanları

2021 yılı, olumsuz iklim şartlarının bitkisel üretim üzerindeki etkilerinin en fazla gözlemlendiği yıl oldu. Aşırı iklim olayları ürün verimlerinin yanı sıra kalite parametrelerine olumsuz yansıdı. 22 bitki için 29 ilde 33 model üretim alanı oluşturuldu. Yağ bitkilerinin yağ oranını artırma hedefiyle yenilikçi bir bitki besininin sonuçlarını görmek için iki özel alanlar kuruldu. 31 alanın 27’sinde olumsuz şartlara rağmen uygulamalar tamamlandı. Hasadı yapılan 26 alandan üreticilere göre ortalama yüzde 22’nin üzerinde verim artışı tespit edildi.

No Bitki Ülke/İl İlçe Üretici Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş ile Üretici Verimi Arasındaki Fark (%)
1 Mısır-Silajlık Balıkesir Susurluk 5.400.0 9.100.0 68.5
2 Limon Mersin Erdemli 108.0 171.0 58.3
3 Ayçiçeği-Yağlık (Sulu) Konya Ilgın 310.0 447.0 44.2
4 Antep Fıstığı Şanlıurfa Karaköprü 7.0 10.0 42.9
5 Yer Fıstığı Osmaniye Kadirli 407.0 564.0 38.6
6 Pamuk Şanlıurfa Akçakale 402.0 542.0 34.8
7 Elma Isparta Eğirdir 111.4 138.6 24.3
8 Çerezlik Ayçiçeği (Sulu) Bursa Yenişehir 250.0 309.0 23.6
9 Şeker Pancarı Kahramanmaraş Elbistan 7.500.0 9.200.0 22.7
10 Sarımsak Kastamonu Taşköprü 2.320.0 2.800.0 20.7
11 Mısır-Danelik Batman Merkez 1.366.0 1.640.0 20.1
12 Çeltik Çorum Osmancık 722.8 853.5 18.1
13 Sanayilik Domates Manisa Saruhanlı 8.246.5 9.649.0 17.0
14 Havuç (Carvora) Ankara Beypazarı 4.475.0 5.230.0 16.9
15 Mısır-Silajlık Tokat Pazar 5.015.0 5.780.0 15.3
16 Ceviz Edirne İpsala 24.6 28.3 15.0
17 Patates Afyon Sandıklı 4.200.0 4.800.0 14.3
18 Mısır-Danelik (1.Ekim) Eskişehir Alpu 1.400.0 1.586.0 13.3
19 Çerezlik Ayçiçeği (Sulu) Denizli Tavas 195.0 220.0 12.8
20 Pamuk Aydın Didim 493 534 8.3
21 Çerezlik Kabak Çekirdeği Nevşehir Merkez 67.0 72.0 7.5
22 Pamuk Hatay Kırıkhan 500.0 535.0 7.0

2020 Yılı Model Üretim Alanları

17 farklı bitki için 27 farklı ilde 29 model üretim alanı planlandı. Ayrıca KKTC’de 2 model üretim alanı oluşturuldu. Yurtiçinde 22 alanda bütün uygulamalar yapıldı, hasatlar
gerçekleştirildi. Bu alanlardan üreticilere kıyasla ortalama yüzde 35,2 daha fazla verim alındı. 5 alanda üreticilere göre yüzde 50’nin üzerinde verim artışları sağlandı. 2 alanda üreticilerle aynı miktarda ürün hasat edilebildi.

7 alanda ise olumsuz iklim şartları, üreticinin programa uymaması, yanlış bitki koruma ürünü kullanımı nedeniyle proje yürütülemedi.

KKTC’deki patates alanında taban gübresi tüketimi yüzde 30 azaltılarak önder çiftçiye göre yüzde 25 daha fazla ürün alındı. Kalite kriterleri bakımından ise üretici kumpirlik iri boy ürünoranında yüzde 60’larda kalırken model üretim alanında bu oran yüzde 75 olarak gerçekleşti. Arpada ise önder üreticiye göre yüzde 25’lik bir verim artışı sağlandı.

No Bitki Ülke/İl İlçe Üretici Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş ile Üretici Verimi Arasındaki Fark (%)
1 Zeytin-Yağlık Mersin Mut 30.0 65.0 116.7
2 Badem Adıyaman Kahta 8.0 16.0 100.0
3 Şeker Pancarı Yozgat Boğazlıyan 6.500.0 10.800.0 66.2
4 Fındık  Düzce Gölyaka 200.0 320.0 60.0
5 Mısır-Silajlık (1.Ekim) Balıkesir Manyas  6.700.0 10.200.0 52.2
6 Siirt Fıstığı Siirt  Merkez 3.7 5.5 48.6
7 Mısır-Danelik (1.Ekim) Kahramanmaraş Dulkadiroğlu 1.190.0 1.720.0 44.5
8 Ayçiçeği-Yağlık (Kuru) Çorum Alaca 225.0 325.0 44.4
9 Buğday (Kuru) Tekirdağ Yeniçiftlik 328.0 460.0 40.2
10 Fındık Samsun Terme 228.0 310.0 36.0
11 Yer Fıstığı Osmaniye Merkez 350.0 450.0 28.6
12 Buğday (Sulu) Eskişehir Tepebaşı 650.0 830.0 27.7
13 Patates KKTC Lefke 6.000.0 7.500.0 25.0
14 Arpa KKTC Magosa  200 250 25.0
15 Mısır-Danelik (2.Ekim)  Şanlıurfa Akçakale 1.100.0 1.370.0 24.5
16 Mısır-Danelik (1.Ekim)  Konya Karatay 1.600.0 1.900.0 18.8
17 Çeltik Balıkesir Gönen 650.0 746.2 14.8
18 Şeker Pancarı Sivas Yıldızeli 7.000.0 7.900.0 12.9
19 Patates Kayseri Tomarza-Develi 5.000.0 5.500.0 10.0
20 Yer Fıstığı Şırnak Silopi 510.0 560.0 9.8
21 Mısır-Silajlık (2.Ekim) Kütahya Aslanapa 6.000.0 6.500.0 8.3
22 Mısır-Danelik (1.Ekim)  Diyarbakır Çınar 1.371.0 1.478.0 7.8
23 Pamuk Aydın Koçarlı 513.0 523.0 1.9
24 Soğan (Kuru) Ankara Polatlı 7.000.0 7.000.0 0.0

2019 Yılı Model Üretim Alanları

10 farklı bitki için 21 farklı ilde 27 model üretim alanı oluşturulmasına karar verildi. 21 alanda gübreleme programları gereği gibi uygulanarak hasatlar gerçekleştirildi. Bu alanların tamamında üreticilere kıyasla ortalama yüzde 35,8 daha fazla verim elde edildi. 5 alanda ise üreticilere göre yüzde 50’nin üzerinde verim artışları kaydedildi.

Adana, Hatay ve Diyarbakır’daki pamuk alanlarında olumsuz iklim koşulları nedeniyle verimler uzun yıl ortalamalarının çok altına düştü. Adana ve Diyarbakır’da üreticilerle aynı miktarda ürün hasat edilirken, Hatay’da üreticiye göre yüzde 20 fark oluşturulmasına rağmen verim hedeflenen noktanın çok altında gerçekleşti.

Eskişehir’de sulu-kuru şartlarda yetiştirilen bitkiler için geliştirilecek polifosfat kaynaklı toprak altına uygulanacak sıvı kimyasal gübreleri, katı kimyevi gübrelerle karşılaştırmak için deneme alanı kurulmuştur. Yapılan sıvı denemesi sonucunda yüzde 31,65 daha fazla verim elde edilmiştir.

6 alanda ise kuraklık, sulama sorunları, sel zararı ve hastalıkla mücadelenin yetersiz kalması nedeniyle proje sonuçlandırılamadı.

No Bitki Ülke/İl İlçe Üretici Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş ile Üretici Verimi Arasındaki Fark (%)
1 Fındık Samsun Terme 200.00 400.00 100.00
2 Ayçiçeği-Yağlık (Kuru) Tokat Zile 250.00 495.00 98.00
3 Patates İzmir Ödemiş 3.000.00 5.000.00 66.67
4 Mısır-Danelik (1. Ekim) Kahramanmaraş Onikişubat 1.100.00 1.730.00 57.27
5 Zeytin-Yağlık Balıkesir Gömeç 40.00 60.00 50.00
6 Pamuk İzmir Menemen 450.00 620.00 37.78
7 Muz Mersin Erdemli 7.380.00 9.900.00 34.15
8 Mısır-Danelik (1.Ekim) Eskişehir Çifteler 1390 1830 31.65
9 Patates Niğde Merkez 3.500.00 4.600.00 31.43
10 Pamuk Şanlıurfa Harran 400.00 525.00 31.25
11 Mısır-Danelik (2.Ekim) Şanlıurfa Ceylanpınar 1.200.00 1.570.00 30.83
12 Şeker Pancarı Konya Çumra 8.000.00 10.400.00 30.00
13 Ayçiçeği-Yağlık (Sulu) Konya Altınekin 400.00 510.00 27.50
14 Çerezlik Kabak Çekirdeği Kayseri Tomarza 131.00 162.00 23.66
15 Ayçiçeği-Yağlık (Kuru) Çorum Merkez 225.00 275.00 22.22
16 Mısır-Danelik (1.Ekim) Manisa Şehzadeler 1.450.00 1.760.00 21.38
17 Pamuk Diyarbakır Bismil 234.00 280.00 19.66
18 Ayçiçeği-Yağlık (Kuru) Edirne Merkez 270.00 321.00 18.89
19 Şeker Pancarı Yozgat Boğazlıyan 6.500.00 7.500.00 15.38
20 Pamuk Adana Ceyhan 330.00 330.00 0.00
21 Pamuk Hatay Kumlu 250.00 250.00 0.00

2018 Yılı Model Üretim Alanları

12 farklı bitki için 17 şehirde 20 model üretim alanı planlandı. 13 alanda gübreleme programları proje kurallarına uygun olarak tamamlandı ve hasatlar gerçekleştirildi.

12 alanda önder üreticilere göre daha yüksek verim elde edildi. Bu alanlarda önder üreticilere göre ortalama verim artışı yüzde 33,7 olarak tespit edildi. 4 alanda önder üreticilere göre yüzde 60’ın üzerinde verim artışı sağlandı. Bir alanda fark oluşturulamadı ve önder üretici ile aynı miktarda ürün hasat edildi.

7 alanda ise olumsuz iklim şartları (dolu, aşırı yağış, kuraklık, yetersiz sulama ve don olayı vb), yanlış bitki koruma ürünü kullanımı ve üreticinin gübreleme programını aksatması gibi nedenlerle proje devam ettirilemedi.

No Bitki Ülke/İl İlçe Üretici Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş Verimi (kg/da-ağaç) Gübretaş ile Üretici Verimi Arasındaki Fark (%)
1 Fındık Ordu Perşembe 170.00 300.00 76.47
2 Şeker Pancarı Yozgat Boğazlıyan  6.000.00 10.300.00 71.67
3 Zeytin-Sofralık Bursa Gemlik 6.00 10.00 66.67
4 Çerezlik Kabak Çekirdeği Kayseri Tomarza  25.00 40.00 60.00
5 Mısır-Danelik Eskişehir Odunpazarı  1.200.00 1.650.00 37.50
6 Biber Gaziantep Nurdağı  1.500.00 1.950.00 30.00
7 Pamuk Şanlıurfa Merkez 500.00 650.00 30.00
8 Şeker Pancarı Konya Karatay  8.000.00 9.600.00 20.00
9 Pamuk Diyarbakır Bismil   390.00 460.00 17.95
10 Pamuk Aydın Söke 530.00 600.00 13.21
11 Çeltik Edirne İpsala 750.00 830.00 10.67
12 Mısır-Danelik Diyarbakır Bismil  1.710.00 1.780.00 4.09
13 Mısır-Danelik Adana Ceyhan 1.400.00 1.400.00 0.00